Ga naar de inhoud

Samen zorg dragen voor ons voedselsysteem

Weet jij hoeveel de boer verdient aan het vlees, de groenten of aardappelen die op je bord komen?Jammer genoeg weten veel mensen vandaag niet langer waar hun voedsel van komt of wat de waarde ervan is. Het voedselsysteem is dan ook in handen van een beperkt aantal multinationals en overheden die prijzen en regels bepalen. Tijd om voedsel weer in eigen handen te nemen.

Voedsel is meer dan koopwaar

Boeren verdienen vandaag meestal geen eerlijk inkomen.  Ze verliezen hun autonomie. Net zoals wijzelf als eter: wat er op ons bord  ligt, hangt vaak af van het ondoordringbare voedselsysteem. 

Voedsel is nochtans een basisbehoefte, een mensenrecht en een manier om je cultureel te uiten. Ons landbouw en voedselsysteem is fundamenteel voor onze cultuur, onze gezondheid en onze planeet. Dat maakt het absurd dat we dit laten bepalen door enkele multinationals. 

“De grote spelers die het voedselsysteem beheersen, hebben een de facto vetomacht in het voedselsysteem. Het is extreem moeilijk om het tegen hen op te nemen en tegen hen in te gaan. Voedseldemocratie kan tot een transformatie van het voedselsysteem te leiden”
  • Olivier De Schutter, VN-rapporteur voor het recht op voedsel (2008-2014) 

De oplossing? Voedseldemocratie. Zo dragen we samen zorg voor ons landbouw- en voedselsysteem, boeren , eters, verwerkers en wetenschappers. We krijgen allemaal de mogelijkheid en de verantwoordelijkheid om mee te werken aan een beter voedselsysteem.

Hoe voedsel in eigen handen nemen?

Voedselgemeenschappen zijn associaties van burgers, boeren en verwerkers die samenwerken om de noden van de leden te realiseren. Ze kunnen de vorm aannemen van Community Supported Agriculture-boerderijen, samenwinkels of verwerkingsgroepen. De boeren krijgen een eerlijke prijs voor hun werk, de eters krijgen toegang tot gezond en gevarieerd voedsel en het milieu krijgt de nodige ruimte. Deze voedselgemeenschappen worden regionaal of lokaal samengebracht en formuleren samen een voedselstrategie. Op die manier wordt democratisch vastgelegd waarheen we willen evolueren.

Voedseldemocratie, dus we mogen vierjaarlijks onze groenten verkiezen? Nee, het gaat erover dat we samen, op democratische wijze, doelstellingen vastleggen waar we met ons voedselsysteem heen willen. Vandaag wordt dat voor een groot stuk bepaald achter gesloten deuren: welke bestrijdingsmiddelen mogen gebruikt worden? Wat is de standaard voor dierenwelzijn? Naar welke technologieën wordt er onderzoek gedaan? En hoe beschermen we kinderen tegen obesitas? Het gaat over fundamentele zaken, maar vandaag wordt dit vaak nog beslist door grote bedrijven. Via voedseldemocratie gaan we eerst in dialoog en vervolgens over tot actie.

In een voedseldemocratie is er plaats voor verscheidenheid. Niet iedereen moet vegetarisch eten, niet alle boeren moeten via korte keten verkopen. De uitdaging zit er net in om de klassieke boeren mee te betrekken en inspraak te geven in de manier waarop we ons voedselsysteem inrichten.  In het mondiale verlengstuk van de voedseldemocratie komen we terecht bij voedselsoevereiniteit.

Vandaag hebben we het voedselsysteem niet in eigen handen. Zowel boeren als burgers hebben weinig invloed en handvaten in het voedselsysteem. Vele boeren verkopen hun lekkere groenten, fruit en dieren aan een beperkt aantal opkopers. Bovendien zijn ze ook afhankelijk van een beperkt aantal leveranciers en soms zijn dat dezelfde als de opkopers.

Hoe kunnen we weer voedsel in eigen handen nemen? Op heel wat manieren gebeurt dat al. Lees meer over voedselcommons.

Wat is een juiste of eerlijke prijs voor voedsel? Toegang tot gezond voedsel is een basisbehoefte en mensenrecht. En toch moeten steeds meer Belgen naar de voedselbank. Aan de andere kant verdienen boeren en landarbeiders amper eerlijk inkomen. Door de volatiele wereldprijs of bikkelharde contracten met afnemers komen de risico’s bij boer.inn.en te liggen.
Ons voedsel gaat door vele handen voordat het op ons bord terecht komt. Een radarwerk komt op gang nadat de groenten geoogst zijn en de kippen volgroeid. Voor boer.inn.en is het een grote uitdaging om voedsel te verwerken. Daarnaast hebben heel wat actoren een invloed op ons voedselsysteem. En niet elke speler heeft daarbij evenveel te zeggen.
Stel je voor dat land niet wordt gekocht en verkocht, maar dat het gebruikt kan worden door iedereen. Stel je voor dat we kennis niet patenteren, maar dat iedereen verder kan bouwen op bestaande kennis. Stel je voor dat voedsel niet alleen gezien wordt als een marktproduct, maar als een gemeenschappelijke zorg. Dat kan: via commons.