Coöperatieve buurtwinkel Bloum: een alternatief voor de supermarkt
Bloum is een coöperatieve buurtwinkel in Vorst, waar niet de winst maar waarden centraal staan. Acht jaar geleden richtten Christine en een aantal gemotiveerden Bloum op omdat ze hun ding niet vonden in de supermarkt. Tijdens Februari zonder supermarkt zetten we hen graag in de kijker.
Afbeelding: Frédérique, Alisson en Mathieu, medewerkers van Bloum.
Zoektocht naar eerlijke producten
“Met een aantal buurtbewoners wilden we meer biologisch, afvalvrije en lokale producten kopen. Maar dat hadden we niet in de wijk. Daarom gingen we zelf aan de slag. Zouden we niet zelf een winkel kunnen oprichten? Eén waar je in principe al je producten kan vinden, van tandpasta tot pasta tot verse groenten. En waar eerlijke prijzen betaald worden aan de boeren. We gingen op bezoek bij een coöperatieve winkel in Duitsland, Wiederhaken in Kiel. Dat was zo inspirerend, dat we direct aan de slag gingen. En in 2015 werd Bloum geboren”. Zo vertelt Christine, één van de oprichtsters van Bloum. Ze begonnen met een afhaalpunt voor droge voeding, ter aanvulling van de GASAP, en dat evolueerde beetje bij beetje tot een echte winkel, die opende in 2017.
Lees ook: Wat is een samenwinkel en waar vind je ze?
Hoe werkt Bloum?
Als je bij Bloum je inkopen wil doen, moet je coöperant zijn. Hiervoor koop je een aandeel van 100 euro, dat je terug kan verkopen als je de coöperatieve verlaat. Het aandeel stijgt nooit in waarde, en er worden ook geen dividenden uitgekeerd. Vandaag zijn er een kleine 500 coöperanten.
Wat Bloum anders maakt dan andere coöperatieve winkels is de maandelijkse bijdrage, die een deel van de vaste kosten dekt. Bij Bloum is dit momenteel 10 euro per volwassene. Deze maandelijkse bijdrage geeft een zekere stabiliteit in inkomsten en dekt 1/4e tot 1/5e van de kosten. Dankzij deze regelmatige bijdrage kan Bloum een lage winstmarge hanteren, die de rest van de kosten dekt. Deze bedraagt 20 procent op de aankoopprijs van elk product.
Bloum werkt dus niet structureel met vrijwilligers in de winkel, maar betaalt via de marge en de maandelijkse bijdrage vier personeelsleden.
Producten met LEF staan centraal
Bloum wil dat haar producten zo lokaal, ecologisch, fair en afvalvrij mogelijk zijn. Waar ze erg sterk op hameren is een eerlijke prijs voor de producenten. “Vandaag de dag krijgen boeren zelden een eerlijke prijs waardoor ze vaak onder het minimumloon werken. Daarom onderhandelen wij niet met boeren over de prijs. We willen een concrete en betrouwbare steun zijn, zodat boeren zich kunnen concentreren op het boeren met zorg voor bodem en milieu,” vertelt Karolien van de werkgroep producenten.
Bloum is een plek waar mensen terug vat proberen krijgen op hùn voedseldistributiesysteem. Daarom steunen wij mee dit initiatief. Samen staan we sterk! — Boer die aan Bloum levert
“Wanneer het niet lukt om rechtstreeks met producenten te werken, omdat onze volumes nog te klein zijn, boeren niet tot in de stad geraken of de producten van iets verder weg komen, werken we samen met Terroirist. Zij kopen de producten van kleine agro-ecologische producenten, zowel in België als in Zuid-Europa, stockeren ze in Brussel en leveren van hieruit aan restaurants en winkels. De producten die noch via de korte keten noch via Terroirist kunnen aangekocht worden, komen van de biologische groothandels.”
Lees ook: Portret BES: Beernemse Samenwinkel voor iedereen en Portret Eco & Fair: “Voor ons klopt het coöperatieve model als alternatief voor winkels die vooral gaan voor economische winst”
Ceci n’est pas un magasin
Wat Bloum anders maakt dan een reguliere buurtwinkel is dat de winkel gedragen is door de buurtbewoners. Zij nemen mee beslissingen en engageren zich om zoveel mogelijk hun inkopen bij Bloum te doen. Coöperanten verenigen zich ook op vrijwillige basis in werkgroepen. Sommige zijn tijdelijk, zoals de werkgroep die de nieuwe winkelinrichting organiseerde. Andere zijn meer permanent, zoals de groep die werkt aan verbindingen met de buurt. Doordat coöperanten voelen dat het hun winkel is, dragen ze ook graag een steentje bij aan een diversiteit aan taken: artiesten maken logo’s en affiches, een architect is betrokken bij het bezoeken van een nieuwe winkelruimte, iemand met een auto gaat de eieren halen bij de boer.
De milieu- en sociale impact van wat ik consumeer zijn belangrijke redenen om coöperant te zijn, maar er zijn ook andere motivaties. Coöperant zijn is niet hetzelfde als klant zijn van een winkel. Het impliceert een grotere persoonlijke betrokkenheid, al was het maar door de aankoop van een aandeel in de coöperatie. — Damien, coöperant bij Bloum
Bloum zoekt verbindingen in de buurt en met de producenten. Heel concreet betekent dit dat ze samenwerken met buurtorganisaties opzetten voor filmvoorstellingen, of gezamenlijke maaltijden met een organisatie voor ouderen in de wijk. Soms nemen ze de fiets naar een boer, of komt de boer naar Vorst voor een algemene vergadering of gezamenlijke brunch. De coöperanten ontmoeten elkaar regelmatig voor een apéro of workshop en creëren zo een lokaal, sterk netwerk om te blijven bouwen aan een transitie.
Ga mee de uitdaging aan
Bloum staat voor een nieuwe manier van winkelen, één waarbij niet winst centraal staat maar eerlijke voeding en relaties. Iets voor jou? Over heel Vlaanderen en Brussel komen er steeds meer gelijkaardige initiatieven op. Bekijk hier of er samenwinkels in jouw buurt zijn. In februari lanceren we samen met korte ketennetwerken en organisaties Boeren & Buren, Voedselteams, Linked.Farm en BioForum de actie Februari zonder supermarkt. Doe je mee? Een aantal dagen of meteen een hele maand? Er zijn nog heel wat alternatieven te ontdekken. Bekijk ze hier.
Wij werken aan een brochure over samenwinkels. Ben je geïnteresseerd? Schrijf je dan in op onze nieuwsbrief, zo ben je op de hoogte wanneer deze beschikbaar is.