Ga naar de inhoud

Op een voorzichtig zonnige zondag in maart waren we te gast op Het Vrije Veld bij Souliman in Zutendaal. Het was een inspirerende dag vol verbinding tussen boer en burger, waarbij aanwezigen meer te weten kwamen over het verhaal van Souliman en zijn agroforestry aanplant op zijn groente CSA-veld. Flore was erbij en zorgde voor dit verslag.

“Je wil een beeld krijgen van de biolandbouw in Limburg? Ga dan zeker al eens langs bij het Vrije Veld in Zutendaal!”

Die tip kreeg ik toen ik me informeerde over bestaande initiatieven van biolandbouw in mijn geboortestreek. Ik ben er nog maar recent terug naar verhuisd vanuit Brussel, en wil er graag binnen de biosector mijn boterham verdienen. Een week later lees ik in de nieuwsbrief van Wervel over een activiteit op het Vrije Veld. Die kans kon ik niet laten liggen!

De dag van de activiteit kondigt de prille lente aan: deugddoende zonnestralen afgewisseld met lichte regen. Het wisselvallige weer schrikt mij en de andere deelnemers, die van heinde en ver naar Zutendaal komen, niet af. We zijn een bonte mix personen met één gezamenlijke passie en interesse: landbouw die positief bijdraagt aan het ecosysteem als geheel.

Souliman vertelt ons eerst en vooral zijn levensverhaal in een notendop, hoe hij ertoe gekomen is om de Landwijzeropleiding te volgen en zijn eigen bioboerderij op te richten. Hij zocht én vond een manier om te leven van zijn landbouwactiviteit. Van zelfoogstboerderij in het begin naar community supported groentepakketten aangevuld met wekelijkse markten.

Hij deelt niet alleen de positieve zaken, maar vertrouwt ons ook de uitdagingen toe. Zowel moeilijkheden uit het verleden als moeilijkheden die op dat eigenste moment de toekomst van zijn project bedreigen. Daarnaast licht hij de voornaamste redenen toe waarom hij in zijn project almaar meer boslandbouw wil integreren.

Agroforestry biedt heel wat voordelen: een grotere diversiteit aan gewassen (ook meerjarige in plaats van uitsluitend eenjarige teelten), een ruimer zelfgeteeld aanbod voor de gemeenschap die hij voedt, op termijn meer schaduw voor zijn eenjarige gewassen enzovoort.

Na een heerlijke lunch neemt Souliman ons mee op pad over zijn terrein. Het is een enorm leerrijke, open dialoog. Hij legt uit hoe hij zaken aanpakte, welke afwegingen hij maakte, welke knopen hij doorhakte, wat het gewenste of ongewenste resultaat was, en welke lessen hij eruit trok voor de toekomst. Op vlak van de boslandbouw komen we te weten welke bomen hij uitkoos, door welke kweker hij zich liet adviseren, waarom hij ze op die specifieke plekken van zijn perceel plantte, hoe hij ze in de toekomst wil snoeien,…

Ook vertelt hij ons meer over Ernst Götsch, een van zijn inspiratiebronnen rond syntropische landbouw en over het concept van de tiny forest dat hij graag uitprobeert in de toekomst. Het is een erg boeiende mix tussen theorie en praktijk.

Souliman nodigt ons uit om vragen te stellen, maar heeft ook de moed om op zijn beurt naar de perspectieven van de andere aanwezigen te vragen. Door de open en ontvankelijke houding langs beide kanten, was er een waardevolle uitwisseling van kennis en ervaringen.

Een ander aspect waarvan ik onder de indruk was, was de zorg waarmee Souliman zijn gewassen vanaf het prille begin verzorgt. Dat konden we erg mooi zien in zijn opkweekserres. Zo goed als alle gewassen zaait Souliman zelf in. Op geen enkele bioboerderij waar ik al stage deed en werkte, zag ik een opkweek op dergelijke schaal. Ook daar deelt hij open waarom hij dat doet, en licht hij de keuze van zaden en turfvrije potgrond toe. Verder krijgt ieder van ons de kans om letterlijk en figuurlijk meer voeling te krijgen met de specifieke zandbodem die Souliman bewerkt.

We kijken, voelen, ruiken, zoeken naar regenwormen. Via zijn beschrijvingen krijgen we ook een idee hoe de bodem met hogere temperaturen en minder regen evolueert doorheen het jaar. Aangezien ik zelf in Zonhoven opgroeide, ongeveer 18 km van het Vrije Veld verwijderd, kan ik me goed voorstellen wat een uitdaging die specifieke bodem aan Souliman en de gewassen bezorgt wanneer het een langere periode heet en droog is.

De persoonlijke les die ik trek uit de dag is dat 1 + 1 gelijk kan zijn aan 3 (of meer) als we samenwerken aan een gemeenschappelijk doel. Wanneer we onze goede én slechte ervaringen durven delen met elkaar, kunnen we leren van elkaar en staan we als geheel verder dan dat ieder voor zich parallel een traject aflegt. Dat vereist volgens mij dat we ons kwetsbaar aan elkaar durven te tonen, waarvoor dan weer een portie moed nodig is. Ik ga het commitment graag met mezelf aan om me daarin te oefenen op persoonlijk en professioneel vlak.

Ik dank Souliman voor de boeiende dag en de vele inzichten. Ik leerde hem kennen als een man met veel know-how van biologische groente- en fruitteelt, een pionier in de Belgische boslandbouw, en last but not least als een man met de gave om mensen te verbinden rond voedzaam en lekker eten. Zijn passie voor natuur en mens spat eraf, en dat werkt aanstekelijk. Ik wens hem alle succes toe met de verdere uitbouw van zijn levensproject, en ik ontvang graag een update bij de volgende gelegenheid dat we elkaar spreken.

Ook een welgemeende dankjewel aan de medewerkers en vrijwilligers van Wervel om deze dag mogelijk te maken. Een volgende editie ben ik er graag weer bij!

Meer info:

Over syntropische landbouw:

Over agroforestry:

  • Kijk op onze themapagina
  • Lees de brochure “Bomen voor veerkracht – bioboeren over agroforestry”

Over bodem: