Ga naar de inhoud

Op 11 december organiseerde het Boerenforum een info-avond over TTIP, het vrijhandelsakkoord dat momenteel wordt onderhandeld tussen de EU en de VS. Luc Hollands, melkveehouder en lid van de Milcherzeuger Interessengemeinschaft, kwam uitleggen welke gevolgen hij vreest voor de Belgische en Europese landbouwers en consumenten.

Het vrijhandelsakkoord waardoor momenteel door de EU en de VS aan wordt getimmerd – met ondersteuning van Belgische politici als Karel De Gucht – draagt de naam Transaltantic Trade and Investment Partnership, kortweg TTIP. Eigenlijk zouden we het kunnen terugbrengen op de zoveelste poging van wereldleiders en multinationals om de vrijhandel op de rails te krijgen. Wanneer we de huidige onderhandelingen naderbij bekijken komen we tot de vaststelling dat TTIP specifiek op vlak van landbouw en voedsel wel eens een wrange nasmaak zou kunnen hebben voor de Europese burger én boer.

Het vrijhandelsakkoord zet Europese deuren open voor low-cost en laag-kwalitatief voedsel uit de VS. Zo zijn de lobby’s van de agro-industriële vleesconcerns hard aan het onderhandelen om hormonenvlees en chloorbehandelde vleeswaren in Europa verkocht te krijgen. In de VS moet enkel het eindproduct aan bepaalde voorwaarden voldoen. Een enorme tegenstelling met het Europese model dat de hele productieketen controleert. Dit toont aan dat zowel de boer als de consument zwaar te lijden kunnen hebben onder de gevolgen van het vrijhandelsakkoord. De actie van het ABS op 19 december tegen de te lage prijzen is in die zin tekenend. Nu al staat het water veel boerenbedrijven aan de lippen.

TTIP werkt sterk anti-democratisch. En dit zowel voor het Noorden als het Zuiden. Door een vrijhandelszone te creëren tussen Europa en de VS zullen ook landen in het Zuiden zich moeten aanpassen aan de uniforme standaarden die de vrijhandelszone hanteert. Op die manier wordt de kracht van boerenorganisaties in het Zuiden zwaar aangetast. Momenteel organiseren die boerenorganisaties zich steeds beter. Ze ontmoeten elkaar internationaal onder de koepel “la Via Campesina” en slagen erin om gemeenschappelijke standpunten voor een familiale en duurzame landbouw naar voor te schuiven. Beetje bij beetje vormen ze zo een tegenmacht tegen het grootkapitaal, de speculatie op grond en de agro-industriële multinationals in hun regio. Een TTIP waar net die multinationals veel in de pap te brokken hebben haalt deze gezonde evolutie onderuit.

Op Europees niveau zullen de lokale boerenorganisaties eveneens nóg sterker geconfronteerd worden met de nu al befaamde paraplupolitiek. Waar het nu om de haverklap klinkt als – we kunnen er niets aan doen, het is Europese materie – wordt het dan – we kunnen er niets aan doen, het is het TTIP. Dergelijke zaken kunnen we écht niet gebruiken. Meer zelfs, we hebben er nu al de buik van vol.

Bovendien brengt TTIP ook geen soelaas voor duurzame landbouwbedrijven in de VS. Heel misschien zal de verkoop van bepaalde landbouwproducten tussen de VS en de EU toenemen, maar het is net eigen aan vrijhandel dat we de grip op de prijzen van deze producten helemaal verliezen. Ook gaf de Europese Commissie zelf al toe dat Europa vooral te “winnen” heeft bij vrijhandel in andere sectoren en dat de landbouwsector, en zeker bepaalde producten zoals wijn en kaas tot de kwetsbare sectoren behoren. Dit eindeloze opbod komt uiteindelijk enkel de winstmarges van enkele grote spelers ten goede. Een leefbare landbouw heeft net nood aan een sterke band met de consument die bewust kan kiezen voor kwaliteitsvol en lokaal geproduceerd voedsel. Dat realiseren voor ál onze boeren is een titanenwerk, en averechtse ontwikkelingen als TTIP kunnen we dan ook missen als kiespijn. We eisen en verlangen een leefbare landbouw en we eisen en verlangen een voedselverbondenheid met de consument. De gewone burger hunkert ook naar een leefbaar platteland en een band met de producent. Elke toegeving aan een afgevlakte, geuniformiseerde productie is er één in de foute richting. Tenzij we willen dat dit de boeren van de toekomst worden.

Hoewel sommige boerenorganisaties ons willen doen geloven dat het niet mogen gebruiken van gentech of bepaalde pesticides onze boeren opzadelt met een concurrentieel nadeel, mogen we niet uit het oog verliezen dat wij – Europese en Belgische boeren en boerinnen – een enorm voordeel hebben bij een Europese markt die vraagt naar kwalitatief hoogstaande producten. Producten die ook beantwoorden aan maatschappelijke eisen inzake milieubescherming, dierenwelzijn of arbeidsomstandigheden. Door deze eis van gentechvrij en gezond voedsel kunnen wij met onze – soms lastige – productiestandaarden onze markt toch ietwat afschermen. Een ander productiesysteem handhaven dan de gangbare praktijk in de VS is dus een echte kans. Reden temeer om ons tegen het TTIP sterk te verzetten.

En verzet loont. Irmi Salzer, boerin uit Oostenrijk en actief in de Österreichische Berg- und Kleinbauer_Innen Vereinigung getuigde op 11 december hoe het verzet van haar kleine boerenorganisatie echt een schokgolf teweeg bracht in de Oostenrijkse samenleving. Enorm veel mensen, verenigd in platformen, organisaties én in gemeentelijke comités tekenen actief verzet aan tegen het vrijhandelsakkoord. Het verzet is zo groot dat er een EU-delegatie specifiek naar Oostenrijk wil gaan om de gemoederen te bedaren. “We zijn daar blij om, want hun aanwezigheid is de kans voor ons om het thema nog harder aan te kaarten bij de gewone Oostenrijker”, stelde Irmi. “Bovendien is dit een opsteker voor het verzet tegen de TTIP in diverse Europese landen. Andere regio’s kunnen hierdoor alleen maar vaststellen dat een sterke afwijzende houding tegenover de TTIP de EU-technocraten uit hun ivoren toren schudt”.

Op 19 december was er ook in Brussel een betoging tegen het TTIP. De Waalse Fugea mobiliseerde samen met het Vlaamse Flemish Milk Board – de onafhankelijke beweging van Vlaamse melkboeren en deel van het European Milk Board – een flink aantal boeren. Enkele deelnemers aan de boerenfora gingen de sfeer opsnuiven en zagen dat het goed was.

Verslag door Tijs Boelens, boer van De Groentelaar in Gooik