Boekbespreking: “Wat boeren wereldwijd werkelijk nodig hebben”
De titel van een boekje What Farmers Really Need kwam tot stand uit een samenwerking tussen de Indische Prem Singh en de Vlaming Johan D’hulster. Het bevat de essentie voor boeren van overal ter wereld.
Prem Singh is een charismatisch boerenleider in de deelstaat Uttar Pradesh, India. Prem bezit de gave van het woord en hij inspireert vele duizenden boeren die als vanzelf naar zijn boerderij gezogen worden. Daar worden ze ondergedompeld in een omvattende filosofie over de essentiële rol van boer en boerin.
Uitzichtloos boerenbestaan
Prem leefde op de ruïnes van een uitzichtloos boerenbestaan, weliswaar in familiehanden en vooruitstrevend. Ze hadden de eerste tractor aangeschaft in het dorp, maar de kosten van het bedrijf overtroffen de baten. De aanplant van de nieuwe guave-variëteit was compleet mislukt, de marktprijzen van granen en peulvruchten waren lager dan ooit en de grootschalige teelt van ajuinen had minder opgebracht dan de ajuinen voordien in de moestuin. Prem had ook zijn vrouw verloren aan ziekte en leefde in een éénpersoonskamertje.
Vooraleer Prem boer werd, had hij filosofie gestudeerd en vele spirituele stromingen uit zijn land aan kritisch onderzoek onderworpen. Hij bezat de gave van een soort meditatieve inspiratie, waarin zijn visie over leven en landbouw zich voortdurend verder ontwikkelde en vernieuwde. Op zeker ogenblik nam Prem zich voor op te komen voor de waardigheid van de boer en hij voelde zich bereid om daar alles voor op te offeren.
Inzicht in echte landbouw
Er vormde zich een kleine kring gelijkgezinden rond Prem. Al vlug bleek dat de problematiek van de boeren uit het dorp gespiegeld werd aan de wereldproblematiek waarin de landbouw gevangen zit. En er gebeurde ook iets magisch. Het was alsof de som van de traditionele landbouwwijsheid van het oeroude India over deze gelijkgezinden uitgegoten werd en gestalte kreeg in een verbond tussen Oost en West. Jaar na jaar was er een toenemend proces van inzicht hoe landbouw dient teruggevoerd te worden naar zijn essentie.
Het ging over het oertype van de plant, de celkern van levende organismen, de rol van bomen, hoe belangrijk het is om de heilige koe in het midden van het landbouwsysteem te plaatsen, de co-existentie en ordening in de natuur, de verhoudingen tussen sporenelementen, de familie- en dorpsentiteit, de sociale verantwoordelijkheid, nuttige productie en oneindig veel meer. Landbouw werd verbonden met de rijke traditie uit het verleden, maar eveneens in een nieuwe context geplaatst. Niet het probleem, maar de oplossing kwam in beeld.
Ontmoetingscentrum
De boerderij van Prem onderging een metamorfose: de koeien kregen een ereplaats, er werden bomen geplant om de koolstofvoorziening te garanderen (en nog veel meer), er werd ingezet op de verwerking van de eigen oogst en die van de omliggende bedrijven om de consument een afgewerkt product aan te bieden. Hier bepaalde de boer zelf zijn prijs. Toen werd er een grote conferentiezaal gebouwd, een professionele keuken (naar Indische normen) en slaapgelegenheid voor groepen mensen.
Inmiddels is deze plek een ontmoetingscentrum voor boeren en hun families. Onder de naam Humane Agrarian Center of Farmers Learning Center gebeurt hier vooral culturele uitwisseling onder de vorm van debat, analyse, met de expliciete bedoeling om aan de boer en boerin zelfvertrouwen, zelfrespect en een eergevoel terug te schenken. Ook feesten en muziek dragen daartoe bij.
Kringloop
Het is noodzakelijk om weer te begrijpen wat landbouw daadwerkelijk betekent. Landbouw is met name de primaire activiteit in de maatschappij, die dicht bij de levensprocessen staat en die alles draagt en voorziet in grootste levensbehoefte van mensen: voeding.
Daarenboven heeft echte landbouw zijn eigen wetmatigheden. Ze neemt uit de natuur, maakt, gebruikt en brengt terug. Ze behelst het beheer van de aarde als bron van vruchtbaarheid, waarbij de mens met zorg en affectie aan haar terug schenkt, in verhouding tot wat hij of zij ervan genomen heeft. Ware landbouw kent geen afval, het is een cyclische activiteit en die is gebaseerd op zorg voor levensprocessen en evenwichten. Landbouw creëert van nature altijd overvloed en rijkdom.
Wat boeren echt nodig hebben
Hoe anders is onze hedendaagse realiteit geworden? Hoe is het zover kunnen komen? En vooral: waar gaat het mis?
Prem Singh gaf een aantal publicaties uit en ook één die een doorbraak op grotere schaal kon teweegbrengen. Vanuit zijn meditatieve inspiratie bedacht hij de titel ‘What Farmers Really Need’ en Johan D’hulster zette zich aan het schrijven om hun gemeenschappelijke visie uit te werken.
What Farmers Really Need wordt de essentiële rol van de landbouw beschreven en de nefaste inmenging van industriële principes, de bemoeienis van de bureaucratie. De impact van de economische wetenschap wordt onderzocht en blootgelegd. Zorg als vrouwelijke kwaliteit komt zo opnieuw in beeld.
Enkele principes uit de Indische landbouw-traditie worden ter overdenking aangeboden en beschreven: de natuur doet het werk, eerder dan de boer; het is een misvatting om de boer een producent te noemen; boeren kan je niet alleen; zelfvoorziening in de gemeenschap leidt tot autonomie die zijn waarde verleent aan sociale verantwoordelijkheid.
Uiteindelijk hoort een boer zijn autonomie te herwinnen op vijf domeinen: in het denken, de bodemvruchtbaarheid, het zaad, water en energie. Niet toevallig staat autonomie in het denken op de eerste plaats. Een boer is de behoeder van levensprocessen en niemand is beter in staat dan hij/zij zelf om daarover te oordelen. We hebben als boeren al te veel bronnen van kennis uitbesteed aan de wetenschap, die de natuur meent te kennen vanuit haar beperkte vooronderstellingen.
Techniek en technologie in de landbouw
What Farmers Really Need legt kort uit welke impact de technologie op de landbouw heeft. Technologie mogen we niet verwarren met techniek. Techniek kan je beschouwen als een verlengstuk van de menselijke handeling, waarbij boeren zeer vernuftige machines ontwikkeld hebben. Dat heeft de fysieke arbeid gevoelig verlicht en de diverse landbouwactiviteiten aangenamer gemaakt. Techniek is een vast onderdeel van ieder boerenbedrijf.
Technologie is van een andere aard. Het betreft niet zozeer mechanische inventiviteit, maar elektro-magnetische processen, die geen verlengstuk zijn van onze fysieke handeling en meestal buiten ons begrip en inzicht vallen. Technologie is het resultaat van een denkproces dat niet gestoeld is op interactie met de natuur, maar geboren uit het winstbejag van de specifieke economische IT-sector.
Technologie is niet meer weg te denken uit onze hedendaagse levensstijl en heeft zijn nut, doch het is ten zeerste de vraag of het thuishoort in het wezen van de landbouw. Waar technologie het leven raakt, gaat dat altijd gepaard met patentering en octrooirechten. Het maakt de boer op een subtiele wijze nog afhankelijker dan hij al was. Dat stemt tot nadenken, nu wereldwijd smart farming (technologische revolutie in de landbouw) als redmiddel voor de boer gepredikt wordt.
Het boekje eindigt met een beschouwing over de schoonheid, die in alle geledingen van de landbouw tot uiting komt.
Download het boekje (32 pagina’s).