Herstellende landbouw – agro-ecologie voor boeren, burgers en buitenlui
Permacultuur is een samentrekking van permanent en agriculture. Het is een vorm van landbouw die vooral met meerjarige, permanente planten werkt in plaats van met eenjarige. Ze bootst natuurlijke ecosystemen na voor een gezonde en overvloedige productie. Niet onbelangrijk: je kunt op basis van permacultuur aan commerciële landbouw doen, Mark Shepard doet dat namelijk al achttien jaar.
Rijkdom van de savanne
Concreet bootst Mark Shepard op zijn New Forest Farm in Wisconsin de Noord-Amerikaanse savanne na, die voor de komst van de landbouw het overgrote deel van het continent bedekte. Centraal in zijn systeem staan bomen en struiken. Ze leveren een rijke oogst op aan kastanjes en eikels, een grote verscheidenheid aan noten, en groot en klein fruit. Ze verrijken ook de bodem, zijn beter bestand tegen extreem weer en zuiveren de lucht.
Energie uit overvloedig aanwezige hout
Alle energie die de boerderij nodig heeft, wordt opgewekt met het overvloedig aanwezige hout. Omdat de vroegere savannes intensief begraasd werden, houdt Shepard tussen de planten ook vee, in een rotatiesysteem: eerst mogen runderen het sappigste gras opeten, daarna schapen het hardste, varkens ruimen alle onverkoopbare eikels, noten en vruchten op, en ten slotte verspreiden kippen al scharrelend de mest van hun voorgangers over het terrein. Resultaat is een domein dat blaakt van leven en gezondheid.
Spectaculaire resultaten
Het spectaculairst zijn de rendementen die Shepard boekt. Hij berekende minutieus dat hij met zijn meerlagige productiesysteem per hectare anderhalve keer meer voedingswaarde voortbrengt dan een hectare mais. Waarmee hij de wijdverbreide kritiek tegenspreekt dat ecologische landbouw nooit de wereld zal kunnen voeden. Heel wat van onze basisvoeding die nu mais of soja bevat, kun je bijvoorbeeld ook maken met kastanjes en hazelnoten, die je maar een keer hoeft te planten, en die dan jaar na jaar oogst opleveren.
Small is beautiful
Lokaal, kleinschalig, met een veelheid aan teelten, zonder pesticiden en insecticiden, en niet afhankelijk van fossiele brandstoffen: permacultuur wil land- en tuinbouw op mensenmaat brengen. Dat maakt onze voedselvoorziening aanzienlijk veiliger en zekerder: doordat de boeren bij ons om de hoek opnieuw een veelheid aan gewassen verbouwen, worden we minder afhankelijk van verre transporten, multinationals, tussenhandelaars en speculanten die elk hun centje willen verdienen. Als er in die ingewikkelde keten wat fout loopt, zullen we blij zijn dat er in onze buurt niet enkel mais groeit, is de idee.
Goed voor de boer
Ook de boer zelf vaart er wel bij. Nu is hij afhankelijk van de banken voor zijn enorme investeringen, en van de voedingsindustrie en markten, die de prijs bepalen die hij voor zijn gewassen krijgt. Soms wordt hij gedwongen met verlies te verkopen. Terwijl een kleinschalige permacultuurboerderij rendabel is met een fractie van de investeringen van een industrieel landbouwbedrijf, en door de rijke verscheidenheid aan teelten veel minder kwetsbaar voor marktschommelingen.
Dank aan Jan Haeverans, “Permacultuur biedt perspectieven” Nest 27/06/2014