Greenwash in de bloemetjes – Circus met uitreiking Greenwash Award 2012
Climaxi, de beweging voor klimaat en sociale rechtvaardigheid, organiseert op 23 juni 2012 in Brussel The Big Greenwash Circus, een conferentie over valse oplossingen voor de klimaatcrisis. Gelijklopend met de Rio+20-top van de VN waar ‘groene economie’ centraal op de agenda staat, wordt de greenwash in de kijker gezet. Die dag reikt Climaxi ook de Greenwash Award 2012 uit.
Wervel nomineerde de VLAM-campagne “Vlees van hier? Met plezier!” voor deze weinig benijdenswaardige Award wegens: (1) het verzwijgen van de veevoerimport uit Brazilië (2), de weigering vleesoverconsumptie te thematiseren en (3) het over dezelfde kam scheren van alle lokale vleesproductie. Dat laatste creëert een concurrentienadeel voor duurzame veehouders die hun veestapel lokaal voeden. Da’s niet eerlijk, zij verdienen juist steun! Breng je stem uit!
Op 23 juni komen in vier workshops nationale en internationale experten thema’s belichten zoals ‘verantwoorde’ soja en ggo’s (met Nina Holland van Corporate Europe Observatory, Luc Vankrunkelsven van Wervel vzw en Bart Staes, Europarlementslid voor Groen), ‘groene’ investeringen in de bankwereld (met Frank Vanaerschot van FairFin en Yann Louvel), foute duurzaamheidslabels (met Peter Gerhardt van de Duitse ngo Robinwood) en koolstofhandel en Clean Development Mechanisms (met Ricardo Coelho van Carbon Trade Watch, Antonia Vorner en Andrew Coiley van CDM-Watch). Naast de workshops staan ook een aantal spraakmakende documentaires op het menu: Silence of the Pandas – What the WWF isn’t saying (met filmmaker Wilfried Huismann) en Gasland (met Antoine Simon van Friends of the Earth Europe). Het ‘circus’ wordt opgevrolijkt met enkele muzikale, artistieke en komische interventies. Bekijk gedetailleerd programma en schrijf in.
Wat is greenwashing eigenlijk?
Volgens Wikipedia is greenwashing het “groener of maatschappelijk verantwoorder voordoen van een bedrijf of organisatie dan dat deze daadwerkelijk is”. Deze organisatie doet zich voor alsof zij weloverwogen met het milieu en/of andere maatschappelijke thema’s omgaat, maar dit blijkt vaak niet meer dan ‘een likje verf’. De term greenwashing wordt meestal gebruikt bij organisaties die iets goeds doen, maar in de kern van het bedrijf nog steeds veel verspillen. Zo kan een bedrijf enerzijds Unicef steunen en anderzijds toch goederen produceren met kinderarbeid. Of een bedrijf kan enerzijds geld geven aan een milieuorganisatie terwijl het bedrijf met zijn kernactiviteit erg vervuilend is. Niet elke organisatie die aan greenwashing doet, doet dit bewust. In veel gevallen wil men iets maatschappelijks doen, maar ziet men niet in dat het kernproces van het bedrijf ook aangepast moet worden om daadwerkelijk maatschappelijk verantwoord bezig te zijn. Soms is Greenwashing de eerste stap naar een daadwerkelijk maatschappelijk verantwoord beleid. Er zijn ook bedrijven die het gebruiken om milieutechnisch of maatschappelijk verantwoord over te komen, terwijl ze weten dat ze het niet zijn. Dit zijn de ‘echte’ greenwashers. Vaak dragen deze organisaties hun maatschappelijk verantwoord gedrag breed uit met ‘wij sponsoren X’ of ‘onze producten hebben Y’.
De vijf genomineerderden
VLAM (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing)
~ Waarvoor genomineerd: De duurzaamheids-campagne van de VLAM “Vlees van hier? Met plezier! Veilig, voedzaam, verantwoord” en het TV-spotje over varkensvlees promoot vlees van eigen bodem. De boodschap is duidelijk: vlees van hier is goed voor het milieu, want het beperkt de voedselkilometers. Het spotje baadt in een relaxte sfeer van onthaasting en genieten. Misschien kan VLAM zich dan ook inschakelen in een campagne: Zondag Vleesdag? Vlees als luxeproduct voor zon- en feestdagen. Extra plezier!
~ Greenwash: Wat natuurlijk strategisch wordt ‘verborgen’ is dat voor één kg vlees “van hier” meer dan één kg soja van elders moet komen. “Veevoeder van ginder? Liever wat minder!” had daarom juister geweest. Dat we naar een drastische vermindering van onze vleesconsumptie moeten streven zou een duidelijke boodschap moeten zijn. Tevens is het oneerlijk dat veehouders die echt duurzaam werken en hun veestapel lokaal voeden, door deze greenwash hun product moeilijker in de markt kunnen zetten en zo een concurrentienadeel ondervinden.
Round Table Responsible Soy (Ronde tafel verantwoorde soja)
~ Waarvoor genomineerd: Het oprichten van het RTRS label, een vrijwillige certificering opgesteld voor zogenaamde ‘verantwoorde’ soja. Deze soja zou volgens WWF de ontbossing moeten tegengaan. Maar dit label geeft voor het eerst een groen tintje aan genetisch gemanipuleerde RoundUpReady soja, resistent gemaakt tegen het onkruidgif van Monsanto.
~ Greenwash: Het label gaat ontbossing helemaal niet tegen en pesticidengebruik wordt evenmin verminderd. Bij de productie van ‘verantwoorde’ soja mag gewoon nog met vliegtuigjes gespoten worden tot over de huizen van mensen heen. Sojaplantages kunnen geen duurzame oplossing voor klimaatproblemen zijn of een verantwoorde grondstof bieden voor biobrandstoffen. Daar is het grootste deel van sociale bewegingen en milieuorganisaties alsook wetenschappers in Noord en Zuid, het over eens. Toch propageert ondermeer WWF deze ‘verantwoorde’ soja en aanvaardde de Europese Commissie RTRS als certificering voor zogenaamd ‘duurzame’ biobrandstoffen. Ook de Vlaamse overheid en de mengvoederfederatie Bemefa pakten al uit met deze standaard.
BNP Paribas
~ Waarvoor genomineerd: BNP Paribas investeert in omstreden bedrijven. Het verleende krediet aan het Indische mijnbouwbedrijf Vedanta Resources, dat in eigen land inheemse bevolkingsgroepen van hun land verdrijft en toxisch afval dumpt. Investeringsbedrijf Sakhalin Energy kreeg een lening om fase 2 van het Russische Sakhalin II olieproject te financieren. Het project bracht de plaatselijke fauna en flora enorme schade toe. Ook het Amerikaanse mijnbouwbedrijf Freeport McMoran, die de grootste goudmijn ter wereld Grasbergmijn in de Indonesische provincie Papoea uitbaat, werd door BNP Paribas krediet verleend. Het mijnbouwbedrijf loost dagelijks zo’n 230.000 ton vervuild steengruis in Indonesische rivieren.
~ Greenwash: De bank pakt in haar communicatie uit met haar ‘Corporate Social Responsibility’ en duurzaam imago, maar onderzoek toont aan dat er steeds meer geïnvesteerd wordt in zeer vervuilende sectoren.
Forest Stewardship Council (FSC-label)
~ Waarvoor genomineerd: FSC zou het beste label moeten zijn voor duurzame bosproducten. Om aan de groeiende vraag te voldoen worden ondertussen ook zeer grootschalige bosplantages gecertificeerd die niets met bossen te maken hebben. In tientallen landen krijgen controversiële bosbouwbedrijven het FSC label, terwijl ze lokaal op veel protest botsen omwille van steeds dezelfde problemen; landconcentratie, vervuiling en uitdrogen van rivieren, bodemuitputting, waterschaarste, etc. Ondanks de kritiek uit het zuiden krijgt FSC bij ons nog steeds onvoorwaardelijke steun en prijkt het logo op steeds meer papier- en houtproducten
~ Greenwash: Consumenten in het Noorden willen een verantwoord product kopen, maar weten niet dat het stuk FSC gelabeld papier of hout dat zij in hun handen hebben op zeer destructieve wijze tot stand is gekomen. Door die monoculturen te bestempelen als ‘bossen die verantwoord beheerd worden’ verstomt FSC het protest van gemeenschappen nabij deze plantages.
Oliebedrijf BP
~ Waarvoor genomineerd: Met de gigantische olieramp in de Golf van Mexico anno 2010 en de erbarmelijke opkuis ervan zette BP zich nog maar eens op de kaart. Het Brits oliebedrijf is natuurlijk niet enkel verantwoordelijk voor deze catastrofe. Eerdere olielekken en explosies in raffinaderijen zorgden voor heel wat leed. In Canada richt BP onmetelijke schade aan bij de controversiële ontginning van olie in teerzanden. Deze olie is veel moeilijker te winnen en de productie stoot dan ook 3 tot 5 keer meer uit dan conventionele olie.
~ Greenwash: Als de hoofdsponser voor de komende Olympische spelen biedt BP koolstofkredieten aan om alle transport emissies tijdens de Spelen te neutraliseren. Deze kredieten moeten ontwikkelingsprojecten met lage uitstoot ondersteunen in landen onder de evenaar. Zolang er elders bomen geplant worden en windmolens draaien, hoeven wij ons dus niet te bekommeren om te hoge CO2-uitstoot. Dankzij BP worden de Olympische Spelen 2012 klimaatneutraal!