In een zijstraat van de drukke Statiestraat, een kleine vijfhonderd meter van Berchem treinstation, stap je een kleine winkel binnen. Het is er gezellig met oude gedecoreerde muren. Je hoort regelmatig iemand praten en drie koelkasten zoemen er voortdurend. Het is het pand van Coop Centraal, de eerste democratische supermarkt in Vlaanderen.

Coop Centraal ontstond vanuit een klimaatbeweging?

Het begon inderdaad als een project van drie klimaatspijbelaars. We beseften na een bezoek aan de COP – de internationale klimaatconferentie –  dat protestmarsen en symbolische acties niet genoeg waren. Op die conferentie werden alle klimaatactivisten namelijk zonder pardon geweigerd deel te nemen aan de besprekingen. Lobbyisten van allerlei klimaatonvriendelijke bedrijven werden daarentegen maar wat graag verwelkomd. 

De politiek zal de groeiende ongelijkheid, de levensbedreigende klimaatcrisis en de polarisatie niet kunnen oplossen. Dat kunnen we enkel zelf. Een democratische politiek slaagt echter niet zonder democratische economie. 

We besloten zelf iets op te starten in de meest cruciale sector van allemaal: de voedingssector. Eten heeft immers iedereen nodig en een supermarkt is de plek waar heel veel volk samenkomt. Als we die mensen nu eens allemaal samen laten werken en samen laten beslissen, welke uitkomsten krijgen we dan? In Spanje kwamen ze Supercoop Madrid tegen. We waren meteen gewonnen voor dit participatieve model, waarvan ook Wallonië en Brussel al enkele voorbeelden kent. Dat was de motivatie om in 2023 een winkel te openen: Coop Centraal.

Wat is Coop Centraal vandaag?

Onze leden kunnen via een webshop bestellingen plaatsen en ze op de tweewekelijks openingsmomenten in onze winkel ophalen. 

We werken participatief. Iedere coöperant werkt drie uur per maand mee in de winkel of administratie. Dat is een van onze principes en voorwaarden om bij Coop Centraal te kunnen winkelen. We werken allemaal samen. Dat maakt het werk lichter en ontmoeten een heleboel nieuwe mensen elkaar. We kunnen zo ook de grootste kosten knippen. In ruil zijn de producten op een eerlijke manier goedkoper. 

We zijn coöperatief. Bij Coop Centraal beslist ook iedereen samen. Vier keer per jaar organiseren we een Algemene Vergadering. Iedereen geeft mee vorm aan het project. Elke stem en idee telt, niet alleen die van de grootste aandeelhouders.

Zijn er nog ambities?

We willen uitgroeien tot een one-stop-shop die iedere dag open is en waar klanten al hun dagelijkse producten vinden. Hoewel niet iedereen die dagelijkse behoeften op dezelfde manier interpreteert. Dat leidt soms tot interessante discussies in de winkel. Dat is volgens ons de grootste kracht van het project, maar maakt ze nog niet gemakkelijk.

We dromen ook van een Europees netwerk van democratische winkels als de onze, gelinkt aan de wereldwijde coöperatieve beweging en internationale klimaatbeweging. We hebben contacten bij onder andere Eurocoop, de Europese federatie van consumentencoöperaties en Fridays for Future (de voormalige klimaatspijbelaars).

---

Foto’s: Astrid Agemans