Ga naar de inhoud

Soil Health Conference: harnessing biodiversity for better agronomy

Bedankt aan de 200 aanwezigen! Jullie maakten er een succes van.

Herbekijk hieronder de verschillende bijdragen op de conferentie.

Bekijk hier het volledige programma (Engelstalig)

Op 5 december vierden we met Wervel en onder andere ILVO en VUB de Wereldbodemdag met onze bodemgezondheidsconferentie!

Er kwamen enkele toponderzoekers betrokken bij de regeneratieve landbouwbeweging uit de VS en we betrokken uiteraard ook Europese pioniers in landbouw, advisering en wetenschap.

Centrale vraag is hoe we biodiversiteit kunnen benutten voor een betere agronomie.

Doelpubliek: onderzoekers, beleidsmakers en adviseurs die naar robuuste, toekomstgerichte landbouwsystemen streven. Ook mensen uit de bredere agrifoodgemeenschap zijn meer dan welkom. Voertaal is Engels.

Biodiversiteit benutten voor een betere agronomie

In Europa is 60-70% van de bodems gediagnosticeerd als “niet gezond” (EC, 2020). Vlaanderen vormt hierop geen uitzondering. De gezondheid van landbouwbodems is cruciaal, niet alleen voor duurzame voedselproductie maar ook voor de levering van ecosysteemdiensten. Een groeiend aantal landbouwers over de hele wereld toont aan dat het mogelijk is om de bodemgezondheid snel te verbeteren. Zij melden een beter bedrijfsinkomen, voedsel met meer voedingsstoffen en het herstel van essentiële ecosysteemfuncties, waaronder de opbouw van koolstof in de bodem. Ondanks deze indrukwekkende resultaten blijft het een uitdaging om de systeembenadering te ontrafelen die pioniers dagelijks toepassen.

Het doel van de conferentie is de noodzakelijke paradigmaverschuiving te vergemakkelijken van de huidige focus op chemie naar een landbouw die wordt aangedreven door biodiversiteit. Wetenschappers, adviseurs en landbouwers die deze omslag hebben gemaakt, zullen hun collega’s en beleidsmakers inspiratie bieden.

Het conferentieprogramma beantwoordt belangrijke vragen over de toekomst van de agronomie, te beginnen met een historisch perspectief. Andere presentaties leveren wetenschappelijk bewijs voor een op biodiversiteit gebaseerde aanpak en presenteren een reeks goede praktijken. De conferentie wordt afgesloten met onderbouwde aanbevelingen voor onderzoek, praktijk en beleid.

1 Historisch kader

Uit historisch onderzoek blijkt dat het fundament van de huidige agronomie wellicht meer wankelt dan we dachten. Welke onderzoeksgebieden werden begin vorige eeuw verlaten ondanks dat ze veelbelovend waren? Hoe verliep het proces van kenniserosie op het gebied van plantenvoeding en plantengezondheid?

Introductie door onafhankelijk onderzoeker Anton Nigten & Jozef Visser, PhD Bodemkunde

2 Bodemmechanismen in regeneratieve landbouw

Inzicht in de mechanismen van het herstel van de bodemgezondheid zoals toegepast in de regeneratieve landbouw. Hoe wordt het functioneren van ecosystemen hersteld? Welke bodemorganismen zijn cruciaal? Hoe ver kun je gaan in het vervangen van chemicaliën door biomimicry? Hoe snel kun je koolstof in de bodem opbouwen in een gematigd klimaat? Bestaat er zoiets als koolstofverzadiging?

Keynotes door

  • Rangeland ecoloog Richard Teague Prof. Emeritus, Texas A&M AgriLife Research
  • Fysisch biogeochemicus Kris Nichols PhD Bodemkunde
  • Bodemkundige Koen Willekens PhD Bodemkunde, ILVO

3 Getuigenissen uit de praktijk

Wat was er nodig om de bodemgezondheid te verbeteren? Wat kan regeneratieve landbouw opleveren?

Introductie door Peter Vanhoof (expert, Organic Forest Polska)
Getuigenissen van boeren:
Emiel van de Vijver, NL
Jos Van Reeth, BE

4 Aan de slag met bodemherstel

Hoe kan de institutionele omgeving van adviseurs, agro-industrie, wetenschappers en beleidsmakers zich aanpassen aan de nieuwe agronomie van de regeneratieve landbouw?

Paneldiscussie met Anton Nigten, Richard Teague, Jos Van Reeth, Koen Willekens, Peter Vanhoof, Annette Schneegans (Europese Commissie, DG AGRI), Martien Swerts (Vlaamse Overheid, Bodem & Milieu), en Annemie Elsen (Bodemkundige Dienst van België).

Sprekers

Richard Teague, Ph.D

Dr. Teague is een rangeland ecoloog bij Texas AgriLife Research. Hij behaalde zijn BS (1972) in graslandwetenschappen aan de Universiteit van Natal, Pietermaritsburg, Zuid-Afrika en zijn Ph.D. (1987) in plantkunde aan de Universiteit van Witwatersrand, Johannesburg, Zuid-Afrika. Hij heeft praktische en onderzoekservaring met begrazingsbeheersystemen, trad eind 1991 in dienst bij het Texas AgriLife Research and Extension Center als geassocieerd hoogleraar, publiceerde uitgebreid over hoe regeneratieve begrazingssystemen ecosysteemfuncties kunnen herstellen en ging onlangs op emeritaat. Zijn onderzoek maakte gebruik van een systeembenadering bij de ontwikkeling van praktijken voor landbouw en veeteelt die de natuurlijke rijkdommen van het grasland en de mensen die van het land afhankelijk zijn, ondersteunen. Zijn doelstellingen zijn (1) het begrip te verbreden van de vereisten die nodig zijn voor het herstel van de ecosysteemfunctie van weidegronden en de economische levensvatbaarheid van boerderijen, en (2) wetenschappelijk onderbouwde informatie te genereren om producenten in staat te stellen hun beheerspraktijken op weidegronden te verbeteren.

Kris Nichols, Ph.D.

Dr. Kris Nichols behaalde in 1995 een bachelor in plantenbiologie en in genetica en celbiologie aan de Universiteit van Minnesota, in 1999 een master in milieumicrobiologie aan de West Virginia University en in 2003 een doctoraat in bodemkunde aan de Universiteit van Maryland. Ze bouwt voort op een fundament van bodemgezondheid om systemen te ontwerpen die veerkrachtig zijn en zich aanpassen aan klimatologische onzekerheid door de efficiëntie van het gebruik van voedingsstoffen en water te verhogen, de activiteit van bestuivers en de voedselzekerheid te verbeteren en langetermijnoplossingen te bieden voor de economische levensvatbaarheid van de landbouw, voedselonzekerheid en het verlies van ecosysteemdiensten. Ze blijft methoden en instrumenten ontwikkelen voor boeren om hun bodem te waarderen. Ze heeft gewerkt bij Rodale Institute, en was 11 jaar lang onderzoeksmicrobioloog (bodem) bij de USDA, Agricultural Research Service (ARS) in North Dakota, waar ze onderzoek deed naar glomalin – een stof die wordt geproduceerd door AM (arbusculaire mycorrhizaschimmels).

Koen Willekens, Ph.D.

Dr. Koen Willekens is een senior wetenschapper gespecialiseerd in bodembeheer met betrekking tot het effect ervan op gewasprestaties, bodemkwaliteit, nutriëntendynamiek en koolstofopslag bij het ILVO. Hij studeerde af als landbouwkundig ingenieur aan de Universiteit Gent (1989) en was zelfstandig consultant en practicus in de biologische sector. In 1999 bestudeerde hij nutriëntenbalansen op biologische versus conventionele melkveebedrijven. Hij leidde de landbouwadviesdienst FarmCOMPOST. In 2016 beëindigde hij zijn doctoraat “Stikstofdynamiek in relatie tot bodembeheer en bodemkwaliteit in veldgroenteteeltsystemen”. Hij is betrokken bij internationale onderzoeksprojecten over bodem- en teeltsystemen. Tegenwoordig richt hij zich op (het ontwerp van) agro-ecologische en biologische teeltsystemen. Hij coördineert het Experimenteel Platform voor Agroecologie in Hansbeke en is verantwoordelijk voor de biologisch beheerde veldexperimenten bij ILVO.

Anton Nigten (and Jozef Visser Ph.D.)

Anton Nigten studeerde in 1979 af aan de Landbouwhogeschool in Wageningen in “plattelandssociologie van niet-westerse gebieden” en heeft gewerkt voor de vakbond en milieubewegingen. Sinds 2003 bestudeert hij de mestproblematiek in relatie tot voedselkwaliteit en gezondheid. Hij heeft enkele gebreken ontdekt die in de biologische landbouw zijn geslopen, waardoor opbrengst en kwaliteit achterblijven bij wat mogelijk is. Het is zijn missie om de kennis en expertise van wetenschappers en landbouwers te integreren door nieuwe inzichten toe te passen. Zijn presentatie wordt gemaakt in samenwerking met Jozef Visser PhD. 

Jozef Visser heeft scheikunde, bodemkunde, techniekfilosofie en wetenschapsgeschiedenis gestudeerd. Zijn 600 pp., 3300 refs. tellende proefschrift ‘Down to Earth’ (Wageningen 2010) is ‘A historical-sociological analysis of the rise and fall of ‘industrial agriculture’ and the prospects for the re-rooting of agriculture from the factory to the local farmer and ecology’. Zijn onderzoek richt zich sinds 2010 op historische en hedendaagse bronnen van agronomie en aanverwante natuurwetenschappen, met speciale aandacht voor de immense hoeveelheid historische publicaties die vooral na 2012 zijn gedigitaliseerd. In 2019 publiceerde hij voorlopige onderzoeksresultaten in ‘Opening history, gaining perspectives’ waarin onder meer de ‘Liebig-mythe’ het fundament van de huidige ‘industriële’ landbouw wordt ontkracht. Binnenkort gereed is ‘The Organic Interface, a historically informed approach’ dat de organische bodem opnieuw centraal stelt in de landbouw.

Peter Vanhoof

Peter Vanhoof, eigenaar van Organic Forest Polska, is onafhankelijk onderzoeker en opleider voor regeneratieve landbouw. Zijn belangrijkste activiteit is het adviseren van melkveehouders in Nederland over het optimaliseren van de omstandigheden voor de biologie in de bodem, in de koe en in de drijfmest. De afgelopen 8 jaar heeft hij de Vanhoof-test ontwikkeld, een functionele bodemtest die de potentiële kracht van de bodemmicrobiologie blootlegt. Met behulp van een innovatieve bodemprofiel sampler helpt hij boeren om de bodem beter te bekijken. Alle metingen worden uitgevoerd in een mobiel lab, wat het advies op het bedrijf verbetert. Peter’s missie is te laten zien hoe je de biologie op een boerderij kunt beheren tegen lagere kosten, met minder stress en een gelijke of hogere productie. 

Emiel van de Vijver

Emiel van de Vijver boert sinds 1985 en runt sinds 2001 een biologische boerderij op 50 ha op kleigrond in Graauw (NL). Hij teelt broccoli, knolselderij, prei, wortelen, pastinaak, pompoen en aardappelen en heeft een permacultuur voedselbos van 2 ha. Sinds hij landbouw begon te studeren, wilde hij weten hoe hij de bodem en de bodembiologie kon optimaliseren. Emiel begon jaren geleden met no-till landbouw. Een grote doorbraak in stikstofefficiëntie kwam nadat hij in het najaar begon te bemesten met compost van houtsnippers. Emiel’s motto is “een gezonde bodem produceert gezond voedsel en gezonde mensen”.

Jos Van Reeth

Jos Van Reeth is landbouwer sinds 1982. Momenteel runt hij met zijn gezin een regeneratief biologisch landbouwbedrijf op 120 ha op kleileemgrond in Ny (BE). Hij heeft zich gespecialiseerd in begrazingssystemen en beheert de boerderij op holistische wijze met runderen, paarden, schapen en kippen. Hij is getuige geweest van een buitengewone toename van het organisch materiaal in de bodem in de afgelopen twee decennia, van 2% tot 17%, en van een indrukwekkend herstel van de ecosysteemfuncties, bijna zonder externe inputs. Elk najaar verkoopt hij het 100% grasgevoerde vlees rechtstreeks aan de consument. Hij is verbonden met regeneratieve pioniers tot in Nieuw-Zeeland en experimenteert graag met de nieuwste bottom-up innovaties in bodemgezondheid. Onlangs heeft hij Vlaamse boeren gecoacht in regeneratieve begrazing.

Waar, wanneer & hoe?

Herman Teirlinckgebouw, Havenlaan 88, 1000 Brussel (op wandelafstand van het treinstation Brussel-Noord)
Maandag 5 december 2020, 8.30 – 18.00u
Hoofdtaal evenement Engels.

Doe mee

Tickets voor deze internationale bodemconferentie: ‘vroege vogel’ tarief 50 euro, normaal tarief 65 euro.


Locatie

herman-teirlinckgebouw