Ga naar de inhoud
logodonderij

Burreken is een natuurgebied dat in de Vlaamse Ardennen ligt. Het is een oude benaming voor brongebied. Het gebied is ruim 40 hectare groot en uniek in zijn soort. Er is een boomgaard, knuffelbos, bramentuin, speelbos, orchideeënweide en wastine. Het wordt beheerd door Natuurpunt, maar ook boeren maken er gebruik van. Percelen in privébezit wisselen af met die van Natuurpunt. Een argeloze wandelaar denkt dat het allemaal natuurgebied is.

Bio-runderen doen aan natuurbehoud

In ’t Burreken zie je af en toe runderen, maar één kudde valt op. Niet het wit-blauwe vleesras of de wonderbaarlijke melkkoe, maar een rood-bont ras: het Rouges des Prés van Koen De Clercq. Hij verkoopt het vlees van zijn dieren in zijn Louis Delhaizewinkel in Etikhove. Zowel Natuurpunt als boer Koen blikken tevreden terug op een seizoen begrazing in het natuurgebied.
Koen zegt: “Vlees heeft tegenwoordig geen al te beste reputatie. Je bent wat je eet, geldt ook voor dieren. Als een rund calorierijk krachtvoer en granen krijgt om zo vlug mogelijk geslacht te worden, dan geeft dat veel verzadigde vetten die slecht voor de gezondheid zijn. Runderen hebben vier magen om de cellulose van grassen te verteren. Mijn runderen eten gras. Ze hebben een goed leven, ze grazen in de natuur en ze leven langer. Daardoor is hun vlees ook rijker aan smaak én gezond. Grasgevoerd rundvlees is ecologisch verantwoord, want er is geen verre aanvoer van overzeese soja en ik moet geen gigantische hoeveelheden water oppompen om ze te drinken te geven.”

Ook Dirk Criel, conservator van ’t Burreken, is tevreden: “De wastine is een voormalig akkerland met spontane groei van grassen en kruiden. Natuurpunt heeft het enkele jaren geleden gekocht. Wij hebben het zien evolueren van kale akker tot natuurlijk begroeid terrein. Als we de natuur hier zijn gang zouden laten gaan, wordt alles bos. Wij willen ook stukken open houden en dat gebeurt op natuurlijke wijze met begrazing. Runderen en paarden eten andere planten. Ook hun manier van grazen is anders. Zo krijgen wij een afwisselend stuk natuur.

burrekenWij hebben er een tijd Gallowayrunderen van Natuurpunt op gezet, maar dat bleek voor ’t Burreken niet de oplossing. In 2015 hebben we de kudde van Koen op de wastine laten grazen. Het ligt voor de hand dat Natuurpunt het liefst samenwerkt met een bio-boer, omdat de runderen geen preventieve geneesmiddelen krijgen. Daardoor is hun mest geen vervuiling, integendeel, hij is een voedselbron voor mestkevers en andere insecten, die op hun beurt voedsel zijn voor vogels en vleermuizen.”

Koeien, kruiden, kippen en varkens

Als het aan Dirk lag, zouden er meer boeren gebruik mogen maken van de natuurlijke rijkdom van ’t Burreken. “De enige voorwaarde”, zegt hij: “is dat wij altijd het natuurbehoud voor ogen houden. Overbegrazing, mest van krachtvoer en geneesmiddelen, schaden de natuur. Ook laten we de dieren niet overal grazen. Zeker niet waar de kwetsbaarste planten staan, die we met ons beheer in ’t Burreken bekomen hebben. Als het mogelijk zou zijn, dan zou ik het liefst een grote kudde zien, gevormd door de runderen van verschillende boeren uit de omgeving. Maar ik zie ook andere mogelijkheden voor boeren in en rond ’t Burreken. Bijvoorbeeld op kleine schaal iets doen met de bosvruchten en kruiden die in de Vlaamse Ardennen groeien.”

Dirk hoopt dat er ooit een boer kruiden uit de Vlaamse Ardennen wil kweken op landbouwgrond die aansluit op het natuurgebied. Veel van die kruiden zijn niet alleen mooie planten, maar worden in de keuken of voor medicinale toepassingen gebruikt. Massaal in het wild oogsten, zou leiden tot verdwijning.

Ook met het kleinschalig houden van kippen en varkens zijn er nog mogelijkheden voor boeren. Als kippen op een stuk grond gelopen hebben, is het omgewoeld en bemest. Een ideale bodem om kruiden of groenten op te kweken. Als het omwoelen wat dieper mag gaan, dan kunnen er varkens ingezet worden. Daardoor is verdere grondbewerking overbodig.
Boeren kunnen ook meer natuur op hun eigen weide en akkers toelaten, want als natuur en landbouw samenwerken is het een win-winsituatie voor allebei.

Rita Van de Voorde

‘t Burreken
De Donderij