Ga naar de inhoud
klimaatmars Brussel Wervel 2018

Nationale overheden zitten ‘met de klimaatkop in het zand’ (DS 28 november). Wie het klimaat serieus neemt, kijkt dan ook het best naar de bodem als deel van de oplossing. Met Europa’s ambitie om CO2 op te vangen en op te slaan, ligt daar een enorme win-win voor het grijpen. Als we kiezen voor een herstel van onze landbouwbodems, kunnen we tegelijk ons voedselsysteem veerkrachtiger maken en de klimaatcrisis temperen. Het kan simpel zijn: beloon gezond boerenverstand.

De laatste eeuw rukte de industriële landbouw op. Monoculturen, ploegen en een strikt chemische kijk op de bodem brachten een massa bodemkoolstof de lucht in. Veel boeren verloren hun autonomie en werden afhankelijk van (petro-)chemische inputs. Velen konden of wilden niet mee in de tredmolen lopen en stopten. Zo ging veel kennis verloren over het goed beheer van bodem, water en biodiversiteit. De VN-rapporten die deze landbouwcrisis aankaarten, stapelen zich al decennia op. Maar net als de fossiele energielobby is ook de industriële landbouwlobby sterk vertegenwoordigd in het bedrijfsleven, de politiek en het onderzoek.

Boslandbouw

Zoals bij het energievraagstuk, zijn de oplossingen voor het voedselsysteem bekend. Agro-ecologische technieken bewijzen dagelijks dat ze werken. Sommige zijn al min of meer ingeburgerd (biolandbouw, compost, gewasrotatie, niet-ploegen), andere nog vrij onbekend, zoals mengteelt (DS 30 oktober 2015) of boslandbouw (DS 30 juli). Al die technieken hebben gemeen dat ze koolstof opslaan in de landbouw­bodems.

Het kan simpel zijn: beloon gezond boerenverstand

Boslandbouw zou volgens Vlaams onderzoek door Vito (in 2011) tot een derde van de Europese CO2-uitstoot kunnen opvangen. Omdat het zonlicht efficiënter wordt benut bovengronds, komt er ook meer koolstof ondergronds. Bodembiologen begrijpen nu beter dan ooit dat die extra koolstof onder de grond het bodemleven voedt, wat op zijn beurt de planten voedt, hun immuunsysteem versterkt en de veerkracht van het systeem verhoogt. Agro-ecologie is erop gericht autonomie te verhogen en milieubelastende chemie te vervangen door biodiversiteit.

Inkomen van de boer

Brengt dat wel voldoende op? Dat hangt ervan af hoe je meet. Het staat vast dat we vandaag fout meten. Een gangbare maatstaf is ‘kilogram graan per hectare’. Maar wat zegt dat over de klimaatimpact? Over de landschapsbeleving en de bio­diversiteit? Over de gezondheidseffecten van pesticiden? Over de voedingswaarde van een lege calorie? Over het potentieel om op dezelfde bodem nog jaren te kunnen verder boeren? Over het inkomen van de boer(in)? Over de toegankelijkheid van een volkoren desembrood voor de minder kapitaalkrachtige eter? Laten we het hokjesdenken van de monofunctionele landbouw verlaten en de performantie van ons voedselsysteem anders meten.

De klimaatbarometer staat op onweer, maar ook met het inkomen van de boer is het slecht gesteld. Ongeacht of hij gangbaar of agro-ecologisch boert. Klimaat­onderhandelaars en politici kunnen volgende week de koppeling maken tussen de landbouwcrisis en de klimaatambitie. De boer die omschakelt naar agro-ecologische systemen moet investeren in kennis en kunde om een toekomstbestendig voedselsysteem te kunnen bevoorraden. Ondertussen leggen de landbouwbodems de koolstof vast. Mag daar ook iets tegenover staan? En krijgen de pioniers die al jaar en dag bewijzen dat het kan, eindelijk ook erkenning en loon naar werk?

Wervel stapt zondag mee in de klimaatmars in de hoop dat beleidsmakers meer ‘LEF’ zullen tonen en onze voedselvoorziening ‘Lokaal, Ecologisch en Fair’ zullen maken.

Jeroen Watté

 

Deze opinie verscheen ook in De Standaard op 1 december 2018

http://anxietytreatmethods.com/ativan
http://anxietytreatmethods.com/xanax